Menkemaborg

In oorsprong is de Menkemaborg een 14de-eeuws steenhuis, een rechthoekige toren, waar door de eeuwen heen delen zijn aangebouwd. De naam Menkema komt voor in 14de- en 15de-eeuwse archiefstukken, maar over deze familie is niets bekend. In de 17de eeuw bewoont de familie Clant de borg en van het echtpaar Osebrandt Clant en Josina Manninga zijn de portretten uit 1611 aanwezig in de borg. Zij hebben, volgens een gevelsteen, in 1614 het gebouw hersteld en uitgebreid met een vleugel tot een U-vormig grondplan.
In 1682 koopt Mello Alberda het landgoed en na zijn overlijden in 1699 erft zijn zoon Unico Allard de Menkemaborg. Na diens huwelijk in 1701 met Everdina Cornera van Berum wordt het huis ingrijpend verbouwd door architect Allert Meijer en krijgt het de barokke symmetrische indeling, zoals nu nog te zien is. Diverse authentieke interieurelementen zijn bewaard, zoals de imposante gebeeldhouwde eikenhouten schouwen door beeldsnijder Jan de Rijk met daarin mythologische voorstellingen geschilderd door Hermannus Collenius. Ook een opmerkelijk beschilderd inloopbuffet in de herenkamer, het imposante staatsieledikant in de slaapkamer en het oorspronkelijke fornuis in de keuken, stammen uit deze tijd.
Tussen de beide grachten liggen de tuinen, waaronder de formele Hollandse tuin, een reconstructie op grond van het originele tuinplan van Allert Meijer uit omstreeks 1705 en een zonnewijzertuin. De rozentunnel in de Hollandse keukentuin is beroemd en afhankelijk van het weer, in bloei in juli. Maak een wandeling onder de sfeervolle perenberceau en kom (ver)dwalen in de grote doolhof!

De familie Alberda bewoont de borg tot in 1902 de laatste bewoner Gerhard Alberda van Menkema en Dijksterhuis overlijdt. Zijn erfgenamen schenken in 1921 de Menkemaborg aan het Groninger Museum. Na herstel en herinrichting van tuin en singel en de restauratie van de gebouwen werd de Menkemaborg in 1927 opengesteld voor bezoekers.
Het Groninger Museum is nog steeds eigenaar, evenals van het grootste deel van de collectie. Veel van deze voorwerpen zijn afkomstig van Groninger families of hebben in één van de vele afgebroken borgen gestaan. Sinds 1969 zorgt de Stichting Museum Menkemaborg voor de exploitatie en beheer van het museum.
Het schathuis, de voormalige boerderij naast de borg, is gedeeltelijk bewaard gebleven en hierin is café restaurant ’t Schathoes van de Menkemaborg gevestigd.×