Tussen Oldenzaal en Ootmarsum in Twente ligt een van de oudste en grootste kastelen van Nederland. Niet zoals gebruikelijk, aan een rivier of belangrijke weg maar eenzaam in het midden van een moeras slechts met een verhoogde weg toegankelijk en vrijwel ontoegankelijk voor de vijand.
Hier woonde tenminste in de 12de eeuw een adellijke elite in een in natuursteen uitgevoerde kasteel, in de tijd dat hout en leem zelfs voor kastelen nog het gebruikelijke bouwmateriaal was. Op een terrein van een halve hectare grootte met hoge wallen en brede grachten omgeven. In tegenstelling tot veel kastelen elders werden op een gegeven moment de gebouwen afgebroken en het terrein verlaten. Nog in de 18de en 19de eeuw werden door de boeren funderingen uitgebroken om hergebruikt te worden bij de bouw van hun boerderijen. In de jaren ’30 van de 19de eeuw ontstond er een wetenschappelijke belangstelling voor de Hunenborg.
In het begin van de 20e eeuw werd de Hunenborg aangekocht door de Vereniging Oudheidkamer Twente om dit monument voor de toekomst te bewaren. In de zomer van 1916 vond onder leiding van de bekende archeoloog Jan H. Holwerda de Hunenborg opgravingen plaats. Het toenmalige onderzoek gaf veel prijs maar zeker niet alles. Met de toenmalige beperkte onderzoeksmethoden kon geen echt antwoord gegeven op de vragen: Wanneer gebouwd? Tot hoe lang heeft het gefunctioneerd? Door wie gebouwd en waarom juist op deze afgelegen plaats waar het leven ’s zomers door de vele muggen niet aangenaam zal zijn geweest? Hoe zag het landschap er uit in de 12de eeuw. Een nieuw interdisciplinair onderzoek met de modernste onderzoeksmethoden zou de antwoorden kunnen geven op de vragen. 
Het moment was rijp. De huidige beheerder, Landschap Overijssel moest de steeds groter worden bomen, die met wortels steeds van het archeologisch monument verstoren, verwijderen. Tegelijkertijd werd aan het Kenniscentrum Landschap van de Universiteit Groningen promotieonderzoeken door Diana Spiekhout en Harm Smeenge uitgevoerd. Vooral voor de archeologe Diana, die een onderzoek doet naar de relatie kastelen en landschap in middeleeuws Oost-Nederland was een onderzoek op deze locatie een grote wens. Dit onderzoek wordt ook vanuit de NKS kenniscentrum kasteel en buitenplaats begeleid. Harm Smeenges interdisciplinaire onderzoek naar de ontwikkeling van het landschap kwam in het geval van Hunenborg zeer goed van pas. Zijn onderzoek betreft niet alleen de Hunenborg maar plaats de burcht in de landschappelijke context van Noordoost Twente. Een ideale combinatie.
Er werd een uitgebreid plan opgesteld voor een herstel van het monument op basis van de randvoorwaarden van de archeologische monumentenzorg en het nieuwe wetenschappelijke onderzoek. Na een non-destructief weerstandsonderzoek in de winter van 2016 kon in juli door de archeologen van RAAP onder leiding van Huub Scholten Lubberink een van de oude opgravingsleuven opnieuw worden onderzocht Met veel nieuw resultaat De vele monsters die zijn genomen uit de bodem zullen in laboratoria in binnen- en buitenland worden onderzocht en zullen hopelijk de vragen beantwoorden. Daarnaast worden de zeer schaarse historische bronnen opnieuw bestudeerd en de uitkomsten vergeleken met andere vroege kastelen uit de 12de eeuw. Met spanning worden de resultaten afgewacht. Zie hier voor artikel in de Tubantia.
Ben Olde Meierink