Het Overijssels Particulier Grondbezit en NKS Kenniscentrum voor Kasteel en Buitenplaats hielden op uitnodiging van de provincie Overijssel, op donderdag 4 februari, een presentatie bij een lunchlezing op het provinciehuis in Overijssel. Joukje Bosch hield een algemene inleiding over de buitenplaatsen en landgoederen in Overijssel. Gevolgd door Heidi van Limburg Stirum, directeur van de NKS. In deze presentatie werd het beeld van een bewoonde en levendige buitenplaats tegenover dat van een niet meer bewoonde buitenplaats gezet waar het verleden als het ware verstild is. Dit werd geïllustreerd aan de hand van buitenplaats Spijkerbosch in Overijssel. Er werd ingegaan op een viertal aspecten: geschiedenis, bewoningsgeschiedenis, krachtenveld, nieuwe samenwerkingen.
Geschiedenis: Kenmerkend voor buitenplaatsen is dat ze in de loop van hun bestaan steeds van eigenaar zijn gewisseld. Spijkerbosch is sinds 1490 door tien families bewoond. Een `normale` gang van zaken die steeds gericht is op behoud en instandhouding van het geheel. De steeds vaker voorkomende keuze om huis en omliggende gronden van elkaar te scheiden is niet altijd een verstandige. Daarmee wordt de afhankelijkheid van extern kapitaal voor onderhoud en instandhouding van het monument vergroot. Vaak zijn alternatieve bronnen van inkomst niet te vinden. De instandhouding van het monument komt daarmee in gevaar.
Bewoningsgeschiedenis: Er werd een beeld gegeven hoe drie achtereenvolgende generaties de afgelopen 100 jaar Spijkerbosch hebben bewoond. De verandering in beheer, onderhoud en bewoning met een gestaag teruglopend aantal medewerkers. Bewoning waarborgt de levendigheid. Dit in balans brengen met de exploitatie is een uitdaging.
Krachtenveld: Het 21ste -eeuwse krachtenveld is voor een buitenplaats totaal veranderd. Een eeuw geleden werd er in het buitengebied niet met een bestemmingsplan gewerkt. De Flora en Fauna wet, Boswet e.d. bestonden nog niet. Tegenwoordig heeft een eigenaar te maken met gemeente, provincie, Rijk, Bestemmingsplannen, Monumentenwet, Boswet, Milieuwetgeving voor bodem, geluid e.d. Zorg voor correcte handhaving van de wetgeving lijkt soms een obstakel voor het gezamenlijk en in vertrouwen bouwen aan de instandhouding en uitbreiding van een mooie uniek cultuurhistorisch landschap.
Nieuwe samenwerkingen: De NKS heeft in Overijssel een unieke samenwerking tot stand gebracht tussen 11 kastelen en buitenplaatsen en vijf erfgoedorganisaties, Overijssels Particulier Grondbezit, Vereniging Particulier Historische Buitenplaatsen, Landschap Overijssel, Overijsselse Kastelenstichting en Stichting IJssellandschap. Zij zullen op 2e Pinksterdag, 16 mei 2016, gezamenlijk deelnemen aan Dag van het Kasteel. Zij willen op deze dag hun eigen verhaal vertellen met als thema `Proef het verleden` en laten zien dat de kastelen en buitenplaatsen in Overijssel levend zijn, het zijn woon- en werkplekken.
Meer informatie over OPG en NKS.