Huis Zypendaal

Toen in 1762 de rijke Arnhemse regentenfamilie Brantsen het huis Zypendaal bouwde, was hier al langer sprake van een landgoed. Dat was daar in 1650 aangelegd. De Brantsens waren oorspronkelijk afkomstig uit Ede maar hadden zich na de zestiende eeuw in Arnhem omhooggewerkt. Tijdens het Koninkrijk Holland waren enkele leden van de familie belangrijk in het landsbestuur en in 1824 werd een Johan Brantsen in de adelstand verheven. Naast Zypendaal beschikte de familie over nog enkele buitenplaatsen, maar die werden een voor een afgestoten. In 1926 verkocht men Zypendaal aan de gemeente Arnhem. Toen verhuisde ook de grote portrettenverzameling die in het huis hing. Een aantal portretten is nog in het huis aanwezig, dat nu dienst doet als hoofdzetel voor de Stichting Vrienden der Geldersche Kastelen en het Geldersch Landschap.
Zypendaal werd gebouwd door Hendrik Willem Brantsen, een belangrijk bestuurder in Arnhem en het kwartier van de Veluwe. Hij was getrouwd met Elisabeth de Vree, de zuster van de vrouw van zijn broer, die uit Suriname afkomstig was. Hendrik was een vermogend man: toen hij in 1786 overleed, liet hij meer dan een half miljoen gulden na. In die tijd een enorm kapitaal.
Een nazaat van Hendrik Willem, Derk Willem, woonde eveneens op Zypendaal. Hij was tot baron verheven en ingetrouwd in oude Gelderse adel. Deze tak ging zich nu Brantsen van der Zyp noemen. Door ontginningen wist baron Derk het landgoed te vergroten van 4 ha naar maar liefst 135 ha! Veel van zijn kinderen traden in het huwelijk met telgen van adellijke families afkomstig van kastelen uit de directe omgeving, zoals Ruurlo, Vorden, Hackfort en Keppel.×